Hoe komt Barcelona aan zijn naam?

Een paar weken geleden kwam ik een artikel tegen in de Catalaanse krant "El Periodico de Catalunya", waarin antwoord werd gegeven op de bovenstaande vraag door Sebastià Riera, een vertegenwoordiger van het historisch archief van Barcelona.
Het opvallende van dit antwoord was dat er met grote stelligheid êên verklaring werd gegeven, terwijl ik mij nog vaag herinnerde dat er in de meeste reisgidsen meerdere mogelijkheden worden geopperd.

Voor de zekerheid maar eens wat publicaties uit de kast gehaald om te kijken wat men hiervan zegt.

Allereerst op Wikipedia gekeken, waar we het volgende tegenkomen:
"The foundation of Barcelona is the subject of two different legends. The first attributes the founding of the city to Hercules 400 years before the building of Rome and that it was rebuilt by the Carthaginian Hamilcar Barca, father of Hannibal, who named the city Barcino after his family, in the 3rd century BC. The second legend attributes the foundation directly to Hamilcar Barca."

2 mogelijkheden dus, waar in beide gevallen de vader van Hannibal als naamgever wordt aangegeven.

Dan de Lonely Planet Spain die slechts 2 zinnen aan de naamgeving heeft gewijd:
"Barcelona's origins are uncertain. It may have been founded by the Carthaginians in about 230 BC, taking the surname of Hamilcar Barca, Hannibal's father."
Hier gaat men met enige twijfel voor optie 2 van Wikipedia.
Hetzelfde kunnen we lezen in de reisgids Time Out. "Barcelona was supposedly named by the Carthaginians after Hannibal's father, Hamil Barca".

De reisgidsen beperken zich dus zeer summier tot êên verklaring voor de naam Barcelona, wel een beetje mager als daarna honderden pagina's vol worden geschreven over deze stad.

Vervolgens het boek "Historia de Barcelona" ingekeken. Verassenderwijs wordt hier geen melding gemaakt van de mogelijkheid dat Hannibal's vader de naamgever was, maar wel van de volgende 2 theorieen/legendes:
- Barcelona is gesticht door Hercules toen hij aankwam in 1 van de 9 boten met nieuws uit Griekenland, en deze aan wal zette aan de kust bij Montjuich. Omdat een vertaling van "negende boot" La Barca Nona is, zou hieruit de naam Barcelona naar voren zijn gekomen
- Barcelona is afgeleid van Barceno of Barkeno, wat de oorspronkelijke naam was van 1 of meerdere dorpen die zich voordat de romeinen voet aan wal zetten, bevonden op de plek van wat nu het oude centrum van Barcelona is.

Wat is nu de eenduidige verklaring waar volgens het historisch archief van Barcelona geen twijfel over kan bestaan? Deze komt in grote lijnen overeen met de tweede theorie van bovenstaand geschiedenisboek:
"Barcelona is afgeleid van het latijnse Barcino, dat op zijn beurt een fonetische afleiding is van het de Iberische naam van het laetaanse, pre-Romaanse dorp Barkeno.
Dit is te herleiden via muntstukken uit de 2e eeuw voor Christus waarop de naam Barkeno vermeld wordt."

De meest saaie theorie wint het in dit geval. Meer mystieke varianten zoals de vader van Hannibal en de 9e boot van Hercules worden nog wel genoemd als vage theorieen, maar belanden met grote stelligheid in de prullenbak.
Wat in de Lonely Planet, Time Out staat en wat op Wikipedia te lezen is wordt derhalve als onzin bestempeld..

Proeverij Bierzo-wijnen in Barcelona

17 september j.l. was ik bij de proeverij van Bierzo-wijnen in de wijnwinkel “Vinacoteca” in Barcelona.
Hierbij een verslag met als extraatje een verwijzing bij elke wijn naar de proefnotities van een meer professionele bezoeker die deze op de Verema-website heeft gepubliceerd (voor degenen die het Spaans enigszins machtig zijn).

Allereerst een korte sfeertekening. Vinacoteca is een zaak waar ik zo nu en dan mijn wijninkopen doe. Normaal gesproken lopen hier 10 a 15 klanten tegelijkertijd rond, maar toen ik om half 7 ‘s avonds de winkel binnenkwam stonden er al zeker 100 bezoekers met een gevuld wijnglas in de hand. Maar ja, de proeverij was dan ook gratis. Catalanen zijn af en toe net Nederlanders.

4 bodegas uit D.O. Bierzo (in het Noordwesten van Spanje) presenteerden in totaal 7 wijnen (allen van de Mencia-druif), in consumentenprijs variërend van 9,95 Euro tot 97,50 Euro. Voor de meeste wijnen geldt dat het absoluut geen allemansvrienden zijn, al hebben de wat “makkelijkere”, minder complexe wijnen in de prijsklasse van rond de 10 Euro zeker Parker-potentieel. De kleur meestal dieprood/paars en met een alcoholniveau van minimaal 13%.

Mijn eerste glas was een Paixar 2004, tevens de enige wijn van deze bodega op de proeverij.
Geur: bramen, bessen, leer, drop.
Smaak: De Paixar-man zag glimlachend mijn mond na de eerste slok samentrekken en nam mij de woorden uit de mond, een ware mineraal-explosie. Zeer heftig, indrukwekkend, maar op dit moment iets te wild voor mijn simpele smaak.
De pizarra-bodem heeft hier duidelijk zijn sporen achter gelaten. Wel heel anders dan in Priorat met een soortgelijke bodem (maar andere druiven en ander klimaat) waar de smaak op mij veel zachter overkomt.
Gezien de mening van de Spaanse expert begrijp ik deze wijn nog niet voldoende.
Rond de 8000 flessen geproduceerd, consumentenprijs 42,75 Euro.

Nummer 2, bodega Castro Ventosa die ook slechts 1 wijn presenteerde; de Valtuille Cepas Cenenarias 2005.
Geur: Bramen, bosvruchten, honing. De smaak was zacht, maar met een kruidige afdronk. Een prima wijn, maar ietwat vlakjes na de Paixar. Slechts 6000 flessen van gemaakt, consumentenprijs 39,50 Euro.
Expert-Proefnotitie is hier te vinden.

Nummer 3, de Pittacum Aurea 2005. Ik wilde eigenlijk met het kleinere broertje beginnen, de Pittacum 2005, maar toen ik doorhad dat men net de laatste fles van de Aurea aan het leegmaken was bedacht ik me snel. De fles was weliswaar gedecanteerd, maar omdat de fles nog niet zolang open was had ik bij het ruiken de indruk dat ik wat langer had moeten wachten, er kwam nog niet zoveel los. De smaak was zeer zacht, fris, elegant, al heb ik het idee dat de wijn nog wat verborgen hield. Een soepele afdronk.
Voor 25,80 Euro te koop in de winkel.
Expert-PN is hier te bekijken.

Nummer 4, Pittacum 2005. Zachte dropgeur. Ronde fluwelen smaak in de mond, licht bittere afdronk. Voor Parker waarschijnlijk een kiloknaller en ik vond deze ook zeer drinkbaar, al mist de wijn wat complexiteit.
Consumentenprijs 9,95.
Expert-PN is hier te bekijken.

Nummer 5, Descendientes de J. Palacios. Moncerbal 2005.
De bodega met de meeste wijnen (3), de duurste wijn en derhalve ook de tafel waar continu minimaal 10 personen geduldig op hun beurt stonden te wachten.
Elke wijn werd gedecanteerd en toen ik aan de beurt was, werd de topwijn van deze bodega net uitgeschonken. Dus toch maar weer met de topper beginnen i.p.v. onderaan.

Tot hilariteit van de aanwezigen kreeg iedereen ongeveer 1 vingerhoedje in zijn wijnglas. Met veel zelfbeheersing kon ik dit in 2 slokjes naar binnen werken.
Deze wijn, Moncerbal 2005, is een van de meest typische wijnen die ik ooit geproefd heb. De geur doet me enigszins denken aan Nederlandse moddergrond, teer, afijn; diep aardse zaken. De smaak is verbazingwekkend, aan de ene kant zouthout, honing, en iets kruidigs (mierikswortel?), maar tegelijkertijd proef je zaken die naar exotische vruchten, lychees, neigen. Zeer goede, indrukwekkende wijn, alhoewel niet mijn favoriet (zoals aangegeven, ik begrijp dit soort wijnen waarschijnlijk niet goed genoeg).
De consumentenprijs is trouwens ook niet alledaags: 97,50 Euro.
Expert-PN is hier te vinden.

Nummer 6, Descendientes de J. Palacios. Corullon 2005.
Nog een keer in de rij, en dit keer was de Corullon net bijgevuld. Geur, veenlucht, maar ook kruidig, specerijen. Een smaak vol tannines en tegelijkertijd ook zacht, met een fluwelen afdronk. Minder speciaal, maar wel meer in balans dan zijn duurdere broer.
Consumentenprijs: 37,50 Euro
Expert-PN is hier te vinden.

Nummer 7, Descendientes de J. Palacios Petalos del Bierzo 2007.
Net als bij de Corullon een gronderige geur met bosvruchten vermengd. Zeer zachte, fluwelen smaak, licht kruidig (muskaat). Het grote verschil met zijn grotere, duurdere broers is dat de afdronk sneller verdwijnt. Zeer plezierige wijn met wederom groot Parker-potentieel gok ik.
Consumentenprijs: 12,50 Euro
Expert-PN is hier te vinden.

Zoals ik meerdere proevers zag doen na afloop veegde ik mijn lippen na al dit geweld even af met een servetje. Een vetrode lipstick zou waarschijnlijk hetzelfde resultaat op hebben geleverd.
Om bij te komen van dit alles een verfrissend biertje gedronken op een nabijgelegen terras, met als consumentenprijs 1,50 Euro. Moet kunnen.